Sanne Gooskens | Principal consultant Performation
Al jaren bereiden we ons voor op een zorginfarct. Door vergrijzing en bevolkingsgroei neemt de vraag naar zorg toe. Daar tegenover staat dat het aantal beschikbare mantelzorgers en zorgverleners afneemt. Resultaat: wachtlijsten en overbelast personeel en dat maakt het probleem alleen maar groter. De zorgsector staat onder druk!
Er wordt hard gewerkt aan de verschuiving van de zorg naar ‘de juiste plek’. Veel patiënten krijgen langer eerstelijnszorg of zorg thuis van mantelzorgers en zorgprofessionals. De toegankelijkheid van die vormen van zorg staat mede onder druk. Zo zitten veel mensen bijvoorbeeld zonder een vaste huisarts.
Hulde aan de mantelzorgers, thuiszorg en de eerstelijnszorg, zoals de huisarts als poortwachter voor de specialistische zorg. Want het aantal patiënten dat in het ziekenhuis komt is nauwelijks gegroeid. De patiënten die naar het ziekenhuis komen zijn gemiddeld ouder en zieker; zij hebben meer zorg nodig. En sinds corona is de uitstroom en het verzuim van zorgprofessionals in de ziekenhuizen hoger, dus zijn er minder mensen om deze patiënten te verzorgen.
5 trends in de zorg
Om met minder mensen meer zorg te kunnen leveren, werken we steeds slimmer. Ziekenhuizen zijn in beweging, zoals door het bundelen van zorg in expertisecentra, maar ook door bijvoorbeeld in plaats van gips een spalk aan te brengen die patiënten zelf af kunnen doen. Wat zijn de trends, en belangrijker nog, wat is het effect op het werken in de zorg?
1. Betere zorg door keuzes en concentratie
Hoe meer verschillende dingen je doet, hoe moeilijker het is om efficiënt en effectief te werken. Met concentratie van zorg kunnen we onze schaarse middelen en mensen optimaal inzetten. Dit kan gaan om het regionaal organiseren van spoedzorg, het bundelen van specialistische zorg in een behandelcentrum of het scheiden van acute zorg en planbare zorg op verschillende locaties. Door focus en samenwerking kan je betere zorg verlenen.
2. Meer ruimte door verschuiving naar digitale zorg thuis
Tijdens corona heeft digitale zorg een vlucht genomen. Meer dan 25% van de poliklinische consulten vindt buiten het ziekenhuis plaats. Meer dan 75% van de ziekenhuizen monitort patiënten bijvoorbeeld met een chronische ziekte zoals hartfalen of COPD op afstand. Dit heeft effect op onder andere de duur van een consult of het aantal herhaalconsulten. Maar, digitale zorg is alleen efficiënter als je de capaciteit hierop aanpast.
3. Betere doorstroom met minder operaties
Door nieuwe behandelmethoden zoals beeldgestuurde therapie, neemt het aantal operaties af. Door inzicht in het gebrek aan effectiviteit opereren we bijvoorbeeld de meniscus en oudere mensen met een gescheurde kruisband minder. Daarbij zorgt preventie er wellicht voor dat minder mensen uiteindelijk op de operatietafel belanden.
4. Minder bedden door kortere opnames
Patiënten die naar het ziekenhuis worden verwezen nemen we minder snel op. Omdat er minder wordt geopereerd en omdat voor minder behandelingen een opname nodig is. En gemiddeld lig je een dag korter in het ziekenhuis dan tien jaar geleden. We zien dat bijvoorbeeld door de toepassing van slimme pleisters de ligduur nog verder wordt ingekort. De benodigde zorg voor patiënten die zijn opgenomen neemt wel toe, wat leidt tot minder bedden met per bed meer verpleegkundige bezetting.
5. Minder Intensive Care (IC)
Sinds corona zien we minder opnames op de IC. Dit komt door een afname in het aantal operaties, en waarschijnlijk ook omdat na nieuwe behandelingen minder vaak een IC opname nodig is. En daarbij komt nog dat mogelijk meer mensen hebben aangegeven niet naar de IC te willen.
Kansen verzilveren
Wat betekenen deze bewegingen voor jouw zorgorganisatie? Hoe verzilver jij kansen voor patiënten en medewerkers en richt jij de zorg van morgen in? Hoe ontwikkelt de zorgvraag zich en wat is jouw focus? Welke zorg geeft wie, waar en wanneer aan welke patiënt? Verklein je het beddenhuis, pas je het OK-schema aan? Hoe zet je mensen en middelen optimaal in?
Onderbouwd kiezen en inrichten
Keuzes met betrekking tot het portfolio maak je makkelijker met inzicht in zorgvraagontwikkeling in de omgeving, binnen jouw zorginstelling en de benchmark. Daarnaast helpt inzicht in patiëntenstromen, behandelmethoden en de benodigde en beschikbare capaciteit. Op basis hiervan kunnen medici en managers samen heldere keuzes maken en de zorg inrichten.
Capaciteitsplanning aanpassen
Op basis van het productieplan met bestaande capaciteitsprofielen kun je de benodigde capaciteit berekenen en vastleggen in het capaciteitsplan. Voor nieuwe zorg of ontwikkelingen pas je de processen en het capaciteitsplan aan. Zo maak je optimaal gebruik van de ruimte die nieuwe bewegingen opleveren en blijf je mensen en middelen optimaal inzetten.
Afstemmen met de zorgverzekeraar
Met een verschuiving van zorg, verschuift ook de vergoeding. Maar niet altijd kunnen de kosten direct worden verplaatst of afgebouwd. Het is dus heel belangrijk om met de zorgverzekeraar te bespreken welke bewegingen je maakt, wat dit kost en oplevert. Om de gewenste en broodnodige innovatie te stimuleren en financieel gezond te blijven.
Doorstroom optimaliseren
De doorstroom van poliklinische, operatieve en klinische zorg kun je met elkaar in balans brengen door deze te analyseren en op elkaar af te stemmen. Zo voorkom je wachtrijen, piekbelasting, annuleringen en stops en blijft de zorg beschikbaar.
Samenwerken in de kliniek
Door kortere opnames werken steeds meer klinieken met centrale voorzieningen voor alle korte opnames, zodat deze het werk op de verpleegafdelingen niet verstoren. Daarbij zien we meer samenwerking tussen verpleegafdelingen, intensieve zorgafdelingen en bewakingsafdelingen om piekbelasting gezamenlijk op te vangen. Zo belast je de schaarse verpleegkundigen zo gelijkmatig als mogelijk en zet je iedereen optimaal in.
Zo houden we samen de zorg die onder druk staat in beweging. Door onze mensen en middelen mee te laten bewegen proberen we een zorginfarct te voorkomen en de zorg kwalitatief hoogstaand en toegankelijk te houden.
